Kruisbandherstel.be

Anatomie knie

Het kniegewricht is het grootste gewricht van ons lichaam en een zeer dynamisch scharniergewricht dat veel krachten moet kunnen weerstaan.

De knie bestaat uit vier botstructuren: het bovenbeen/dijbeen, het scheenbeen, het kuitbeen en de knieschijf. Het kniegewricht zorgt voor het plooien en strekken van de knie en laat het onderbeen en de voet toe om zijwaarts te draaien. De knie is uitgerust met verschillende schokdempers (zoals het kraakbeen en de meniscussen), waardoor de knie bij elke stap of sprong de schokken kan opvangen.

Het kniegewricht verbindt het dijbeen, het scheenbeen en de knieschijf met elkaar. Een dunne laag wit kraakbeen bedekt de uiteinden van die botten. Kraakbeen is een stevig maar veerkrachtig weefsel en zorgt ervoor dat botten soepel over elkaar heen glijden.

Elke knie heeft twee meniscussen, een buitenste en een binnenste. De meniscus is de schokdemper van de knie. Ze liggen tussen het dijbeen en het scheenbeen en hebben een kraakbeenachtige structuur. De meniscussen beschermen het kraakbeen tegen beschadiging en artrose.

De twee kruisbanden bevinden zich centraal in de knie en liggen gekruist over elkaar. Ze bestaan uit stevig bindweefsel. De voorste kruisband voorkomt dat het onderbeen te ver naar voor schuift, de achterste kruisband dat het te ver naar achter schuift.

De gewrichtsbanden of ligamenten, de mediale en laterale band, bevinden zich aan de binnen- en buitenkant van het kniegewricht en lopen van het bovenbeen naar het onderbeen. Ze bestaan uit stevig bindweefsel en verhinderen dat het onderbeen te veel zou uitzwaaien naar buiten of naar binnen.

Er zijn twee spiergroepen die ervoor zorgen dat het kniegewricht kan bewegen: de quadriceps en de hamstrings. De quadriceps liggen op de voorkant van het dijbeen en worden gebruikt om het been te strekken. De hamstrings liggen op de achterkant van het dijbeen en dienen om de knie te plooien. Het gewrichtskapsel is een vezelig weefsel dat de binnenkant van het kniegewricht bekleed.

Voorste kruisband scheur

Een gescheurde voorste kruisband is een vaak voorkomend letsel onder sporters. Een voorste kruisband scheurt meestal door een verkeerde draaibeweging en dit gebeurt het gemakkelijkst bij sporten waarbij er vaak van richting moet veranderd worden. Zo lopen bijvoorbeeld voetballers, basketballers en skiërs een verhoogd risico op een voorste kruisband scheur. Vrouwen die deze sporten beoefenen hebben een hoger risico dan mannen om hun voorste kruisband te scheuren. In 2016 werden er in België meer dan 6500 kruisband operaties uitgevoerd.

Bij het scheuren van de voorste kruisband hoort 70% een ‘knak-geluid’ en zwelt de knie in de meeste gevallen binnen enkele uren op. Klachten die hiermee gepaard gaan zijn: pijn in de knie, doorzakking van de knie en moeite om de knie te bewegen.

Een voorste kruisband scheur moet zeker behandeld worden, aangezien er instabiliteitsklachten (doorzakking van de knie) kunnen ontstaan. Hierdoor kunnen ook de meniscus en het kraakbeen beschadigen. Per individu bekijkt de arts de optimale behandeling, afhankelijk van de leeftijd en of de persoon sportief is of niet. Er is keuze tussen een conservatief beleid of een operatie aan de voorste kruisband.

Conservatief beleid

Bij oudere en niet sportieve patiënten die hun knie niet heel zwaar belasten is revalidatie bij de kinesist vaak voldoende en is een operatie niet noodzakelijk indien de knie stabiel is met goed getrainde spieren. Bij de kinesist leer je de oefeningen die de spieren van je been versterken. Je beenspieren nemen zo de stabiliserende functie van de kruisband over. Het is wel van belang om die oefeningen te blijven doen.

Operatie

Bij jongere en sportieve patiënten wordt al snel gekozen voor een operatie omdat het moeizaam kan zijn om belastende activiteiten met een gescheurde voorste kruisband uit te voeren. Het doel van de operatie is om de voorste kruisband te vervangen of te herstellen. Na de operatie ben je enkele weken arbeidsongeschikt en moet je maanden revalideren.

Operatieve technieken

Recent zijn er twee nieuwe operatieve technieken ontwikkeld, waarmee het mogelijk is om een acute voorste kruisband scheur te herstellen: Ligamys® en Internal Bracing™. ‘Acuut’ betekent dat de voorste kruisband scheur niet ouder dan 4 of 12 weken is. Bij deze hersteloperaties hoeft de gescheurde voorste kruisband niet verwijderd te worden, maar wordt de mogelijkheid gecreëerd waarbij de eigen voorste kruisband weer kan genezen.

Zie voor meer informatie de website van ATV

©Mathys AG Bettlach

Voorste kruisband reconstructie

Tot op heden bestaat de klassieke operatieve behandeling van een voorste kruisband scheur uit een voorste kruisband reconstructie. Hierbij wordt de gescheurde kruisband verwijderd en meestal vervangen door een van de hamstringspezen. Deze hamstringspees wordt uit dezelfde knie gehaald en op de plaats van de gescheurde voorste kruisband terug geplaatst. Deze ingreep wordt het best uitgevoerd nadat de knie ‘afgekoeld’ is, ongeveer vanaf 5 weken na de scheur.

©Mathys AG Bettlach

Ligamys® hersteloperatie

De behandeling bestaat uit het hechten van de voorste kruisband, gecombineerd met een dynamische versteviging met een polyethyleen (= kunststof) draad. Deze polyethyleen draad wordt in het onderbeen vastgezet met een schroef met hierin een specifiek ontwikkelde veer. Hierdoor kan het systeem tijdens het plooien en strekken van de knie de verschillende krachten met dezelfde constante spanning stabiliseren.

Deze operatietechniek kan tot en met 4 weken na de scheur uitgevoerd worden.

Indien tijdens de operatie blijkt dat de Ligamys® procedure niet uitgevoerd kan worden, kan een klassieke voorste kruisband reconstructie uitgevoerd worden. Mocht de Ligamys® behandeling op een later tijdstip falen, kan alsnog een klassieke voorste kruisband reconstructie uitgevoerd worden.

©Arthrex GmbH

Internal Bracing™ hersteloperatie

De behandeling bestaat uit het hechten van de voorste kruisband, gecombineerd met een statische versteviging met een 2 mm dikke polyethyleen draad (FiberTape©), die als een stabiliserende veiligheidsgordel voor de gehechte voorste kruisband fungeert. Hierdoor is de gehechte voorste kruisband beschermd gedurende het genezingsproces.

Deze operatietechniek kan tot 12 weken na de scheur uitgevoerd te worden.

Indien tijdens de operatie blijkt dat de Internal Bracing™ procedure niet uitgevoerd kan worden, kan een klassieke voorste kruisband reconstructie uitgevoerd worden. Mocht de Internal Bracing™ behandeling op een later tijdstip falen, kan alsnog een klassieke voorste kruisband reconstructie uitgevoerd worden.

Voordelen

De (vermeende) voordelen van de voorste kruisband hersteloperaties (Ligamys®/Internal Bracing™) ten opzichte van de voorste kruisband reconstructie:

Een kortere revalidatieperiode.
Het behoud van de eigen voorste kruisband met hierop de proprioreceptoren (bij de klassieke voorste kruisband reconstructie wordt de voorste kruisband verwijderd). Proprioreceptoren zijn cellen op de voorste kruisband die extra informatie geven over de positie en de balans van de knie. Deze proprioreceptoren dragen bij aan de stabilisatie van de knie. Daarnaast heeft de eigen voorste kruisband een beter stabiliserende werking.
Het behoud van de eigen hamstringspezen (bij de klassieke voorste kruisband reconstructie worden deze gedeeltelijk verwijderd).
Gemiddeld lijkt men weer sneller te kunnen gaan werken en sporten.
Op de lange termijn hoopt men, dat door het behoud van de eigen voorste kruisband er minder kans is op schade van het kraakbeen.

Nadelen

De (vermeende) nadelen van de voorste kruisband hersteloperaties (Ligamys®/Internal Bracing™) ten opzichte van de voorste kruisband reconstructie:

Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de nieuwe acute voorste kruisband hersteloperaties. Zo weten we nog niet wat de resultaten zijn over meerdere jaren.
Er lijkt een verhoogde kans te zijn op verlittekening in de knie. Hierdoor kunnen er littekenstrengen in de knie ontstaan, waardoor er een stijve knie ontstaat. Met een kijkoperatie is dat meestal op te lossen.

LIBRƎ studie

Momenteel is er in het UZ Antwerpen en het UZ Brussel een studie bezig, waarbij de drie operatietechnieken – Ligamys, Internal Bracing en voorste kruisband REconstructie – vergeleken worden.

doel van deze studie is om te bepalen welke techniek een betere uitkomst heeft op vlak van doeltreffendheid en kosteneffectiviteit na een acute voorste kruisband scheur
de studie wordt gesubsidieerd door het Fonds Wetenschappelijk onderzoek (FWO) en is een FWO-TBM project met een breed maatschappelijk belang

Om zich kandidaat te kunnen stellen voor één van de 2 hersteloperaties moet de voorste kruisband scheur recent zijn. Dit wil zeggen niet ouder dan 4 weken voor een Ligamys® operatie en niet ouder dan 12 weken voor een Internal Bracing™ operatie.

Het is van cruciaal belang om zich zo snel mogelijk aan te melden bij een orthopedisch chirurg indien er een verdenking is van een gescheurde voorste kruisband. Hoe sneller u zich aanmeldt, hoe meer opties er qua behandeling zijn.

Patiënten met een verdenking van een acute voorste kruisband scheur kunnen binnen 2 dagen bij Dr Heusdens of Dr Dossche in het UZ Antwerpen en binnen een week bij Prof Dr Vanlauwe in het UZ Brussel gezien worden. Indien de chirurgen een scheur verdenken zal er een MRI binnen een week gepland worden.

Jack achterste kruisband brace

Gescheurde achterste kruisband

Achterste kruisband herstel

Achterste kruisband scheur komt minder vaak voor dan de voorste kruisband scheur. Geïsoleerde achterste kruisband scheur heeft een incidentie van 3-6%. Achterste kruisband rupturen ontstaan vaak door sport of een verkeersongeval, bijvoorbeeld een “dashboardtrauma” of een motorongeval.

De achterste kruisband kan zelf genezen, echter gaat dit meestal op een lakse of verminderde manier. Normaal gezien wordt een gedeeltelijke scheur conservatief behandeld met een grote brace gedurende 3 maanden.

Een volledige scheur wordt operatief behandeld d.m.v. reconstructie met een pees-greffe. Hiervoor wordt een hamstringspees uit het bovenbeen gehaald of wordt een donorpees gebruikt. Echter bestaat er nog steeds discussie over de beste behandeling van een achterste kruisband scheur.

Aanmoedigende resultaten van de nieuwe voorste kruisband herstel technieken leidden tot de vernieuwde interesse in achterste kruisband herstel. De Internal Bracing™ (Arthrex©) is een nieuwe techniek bestaande uit een sterke 2 mm brede tape welke het ligament overbrugt. Een lassohechting houdt de distale achterste kruisband stomp tegen de proximale stomp. Deze techniek versterkt het ligament als een secundaire stabilisator en moedigt op die manier natuurlijke heling van het ligament aan door deze te beschermen tijdens de helingsfase en vroege mobilisatie te ondersteunen. Deze stabiliserende functie voorkomt het naar achter doorzakken van het scheenbeen en verzwakking van de achterste kruisband.

De (vermeende) voordelen voor de nieuwe achterste kruisband herstel operatie in plaats van een klassieke achterste kruisband reconstructie zijn gelijkaardig als voor de voorste kruisband: een kortere revalidatieperiode, het behoud van de eigen hamstringspezen (bij de klassieke achterste kruisband reconstructie worden deze gedeeltelijk verwijderd) en gemiddeld lijkt men weer sneller te kunnen gaan werken en sporten. Het nadeel is dat er nog geen lange termijn resultaten zijn, aangezien het een nieuwe techniek is.

Momenteel wordt in het UZ Antwerpen en het UZ Brussel in studieverband ook de achterste kruisband hersteld door middel van een Internal Bracing™.

Contact

Indien u meer informatie wenst over de nieuwe operatietechnieken of indien u geïnteresseerd bent om aan de LIBRƎ of achterste kruisband studie deel te nemen, aarzel dan niet om contact op te nemen: